Overthinking là gì? Làm sao để ngừng suy nghĩ quá mức?

Bạn thường nghiền ngẫm về những vấn đề đã xảy ra hoặc lo lắng quá mức về tương lai? Bạn luôn nghi ngờ về quyết định của bản thân hay thậm chí luôn đổ lỗi sai cho mình vì những chuyện không thể thay đổi? Nếu gặp những dấu hiệu như trên, bạn có thể đang bị hội chứng Overthinking. Vậy Overthinking là gì? Đâu là tác hại của việc suy nghĩ quá mức? Và làm sao để bớt Overthinking? Hãy cùng tìm hiểu các thông tin liên quan đến hội chứng này trong bài viết dưới đây!

1. Overthinking là gì?

Overthinking, hay còn gọi là suy nghĩ quá mức, là một tình trạng mà người ta liên tục suy nghĩ về một vấn đề hoặc một sự việc, thậm chí là những vấn đề hoặc sự việc đã xảy ra trong quá khứ hoặc chưa xảy ra trong tương lai.

Người mắc chứng overthinking thường có cảm giác lo lắng, căng thẳng, bồn chồn, và có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần.

Overthinking là gì?

Overthinking thường được chia thành 2 trạng thái: nghiền ngẫm về quá khứ và lo lắng về tương lai. 

Nếu bạn đang vật lộn với chứng bệnh Overthinking, sẽ rất khó để bạn có thể loại bỏ những suy nghĩ lặp đi lặp lại ra khỏi tâm trí. Nó khiến bạn không thể tập trung cho bất cứ điều gì khác hay thực hiện bất cứ hành động nào. 

Xét ở nhiều khía cạnh, Overthinking không phải lúc nào cũng mang nghĩa tiêu cực. Trên thực tế, tâm lý lo lắng và suy nghĩ nhiều về điều gì đó trong khoảng thời gian ngắn có thể trở thành động lực thúc đẩy bạn hành động hiệu quả. Tuy nhiên đừng để nó trở thành trạng thái tâm lý tiêu cực, độc hại, làm ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của bạn. 

2. Dấu hiệu cho thấy bạn là người Overthinking

Có rất nhiều dấu hiệu cho thấy bạn đang gặp phải hội chứng Overthinking, bao gồm:

• Dành quá nhiều thời gian cho những suy nghĩ tiêu cực về quá khứ hoặc tương lai.
• Liên tục suy nghĩ về điều gì đó tồi tệ đã xảy ra trong quá khứ.
• Tưởng tượng, suy diễn về những tình huống xấu nhất có thể xảy ra.
• Lặp đi lặp lại những suy nghĩ, lo lắng hoặc sợ hãi.
• Luôn cảm thấy chán nản, thất vọng về bản thân.
• Không thể dừng lại suy nghĩ về một vấn đề cụ thể, liên tục suy diễn và phân tích nhiều khía cạnh.
• Dễ mất tập trung, không thể tập trung vào việc gì hoặc hành động nào cụ thể.
• Gặp khó khăn trong việc ra quyết định, dù là một quyết định nhỏ hay lớn.
• Nhìn nhận mọi việc từ góc độ tiêu cực và trở nên bi quan.
• Cảm thấy bất an, không an toàn.

Người Overthinking thường có dấu hiệu suy nghĩ quá mức về tương lai hoặc quá khứ

Việc suy nghĩ nhiều về một vấn đề nào đó là cách mà bạn đang cố kiểm soát tình hình và chuẩn bị tâm lý cho những việc sắp xảy đến. Theo phân tích từ nhà tâm lý học thần kinh Sanam Hafeez, khi chúng ta Overthinking, não bộ có xu hướng chuyển sang chế độ phân tích. Lúc này, tâm trí của chúng ta thường xoay quanh các viễn cảnh trong tương lai. 

Nếu tìm ra được giải pháp cụ thể cho vấn đề, tất nhiên nỗi lo lắng sẽ được giảm thiểu đáng kể. Tuy nhiên, nếu ta không thể thoát ra khỏi trạng thái phân tích, những suy nghĩ trong đầu sẽ biến thành một vòng lặp liên tục. Từ đó dẫn đến trạng thái tiêu cực, quan trọng hóa vấn đề và cũng là hội chứng Overthinking.

3. Lý do nào khiến bạn trở nên Overthinking?

Sau khi đã cùng tìm hiểu Overthinking nghĩa là gì cũng như những dấu hiệu thường gặp ở người Overthinking, tiếp đến hãy cùng xem qua đâu là nguyên nhân gốc rễ dẫn đến trạng thái tâm lý này. 

Quá cầu toàn

Người có tính cầu toàn thường có xu hướng phân tích, tính toán đến nhiều tình huống và kết quả khác nhau cho mọi vấn bất kể lớn hay nhỏ. Do vậy, họ cũng thường dành rất nhiều thời gian, tâm trí để lên kế hoạch và chuẩn bị một cách chu toàn. Dù là trong công việc hay cuộc sống, họ cũng thường đặt ra những tiêu chuẩn rất cao cho bản thân. 

Những người quá cầu toàn thường gặp tình trạng Overthinking

Tuy nhiên, với những người gặp hội chứng Overthinking, đa phần suy nghĩ của họ lại có xu hướng rất tiêu cực. Thay vì tìm kiếm thông tin hữu ích hay giải pháp cho vấn đề, họ lại rơi vào trạng thái suy nghĩ quá mức và lo lắng thái quá. Điều này có thể gây ra rối loạn lo âu, mệt mỏi và đánh mất trạng thái tinh thần. 

Quá để tâm đến tiểu tiết

Những người để tâm đến tiểu tiết thường chia nhỏ vấn đề và đi sâu vào phân tích từng yếu tố. Thế nhưng, không phải ai cũng có khả năng chọn lọc vấn đề một cách phù hợp, đặc biệt là những người Overthinking. Họ thường có xu hướng chú ý đến các chi tiết nhỏ, thậm chí là những chi tiết không quan trọng. Từ đó, càng xem xét vấn đề lại càng nhận ra nhiều điều tiêu cực đồng thời càng đi xa so với định hướng ban đầu. Đây cũng chính là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng Overthinking ở mọi đối tượng hiện nay. 

Lo lắng quá nhiều đến kết quả

Dù là công việc hay cuộc sống, hầu hết mọi người đều mong muốn mọi thứ diễn ra suôn sẻ đúng theo ý mình. Dựa trên mong muốn đó, họ luôn nỗ lực hành động và tính toán một cách kỹ lưỡng để đạt được kết quả tốt hơn. Tuy nhiên đôi khi sự lo lắng quá mức về kết quả của quyết định hoặc hành động lại dẫn đến tình trạng Overthinking. Trong một vài trường hợp thường mang tính tiêu cực song một vài trường hợp khác lại mang tính tích cực. 

Lo lắng quá mức về kết quả cũng dẫn đến tình trạng Overthinking

4. Tác hại của việc Overthinking là gì?

Như đã đề cập ở trên, Overthinking không phải lúc nào cũng tiêu cực. Thế nhưng phần lớn những suy nghĩ quá mức lại có thể gây ra nhiều tác hại đến cả sức khỏe, tinh thần lẫn những khía cạnh khác của cuộc sống. Hãy cùng làm rõ hơn ở phần dưới đây tác hại của over thinking là gì.

Ảnh hưởng đến sức khoẻ

Những người có xu hướng suy nghĩ quá mức và tiêu cực hóa vấn đề thường là nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh trầm cảm hoặc tự kỷ. Nguyên nhân dẫn đến các bệnh tâm lý này là do hệ thần kinh và não bộ đã bị tác động mạnh mẽ khi chúng ta liên tục Overthinking một cách tiêu cực. 

Suy nghĩ quá mức gây ra nhiều tác hại đến sức khỏe

Ngoài nguy cơ mắc bệnh trầm cảm hoặc tự kỷ, người Overthinking cũng thường có những triệu chứng như: mệt mỏi, đau đầu, khó ngủ, buồn nôn, khó tập trung,… Rối loạn lo âu kéo dài còn có thể gây ra tình trạng huyết áp cao và ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. 

Ảnh hưởng đến hiệu quả công việc, học tập

Suy nghĩ nhiều và liên tục trong thời gian dài khiến hệ thần kinh và não bộ luôn trong trạng thái phân tích thông tin. Điều này buộc nó phải hoạt động liên tục với tần suất thường xuyên để giải quyết vấn đề. Khi đạt đến một giới hạn nhất định, não bộ sẽ có tín hiệu bị quá tải, dẫn đến đau đầu, mệt mỏi kéo dài. 

Các tình trạng liên quan đến thể chất như: nhức đầu, buồn nôn, chóng mặt, mất ngủ,… sẽ khiến bạn không thể tỉnh táo và tập trung làm việc, học tập. Khả năng tư duy, phân tích và giải quyết vấn đề cũng bị đình trệ, hoạt động kém hiệu quả. Có thể nói, đây chính là tác nhân ảnh hưởng tiêu cực đến cả công việc lẫn cuộc sống. 

5. Làm sao để hết Overthinking? 

Overthinking là hội chứng mà nhiều người gặp phải trong cuộc sống hiện đại ngày nay. Mặc dù tình trạng suy nghĩ quá mức có thể gây ra nhiều tác hại thế nhưng nó không phải là một căn bệnh mạn tính. Đây chỉ được xem là một trạng thái, thói quen tinh thần và hoàn toàn có thể khắc phục nếu có giải pháp kịp thời. 

Vậy làm thế nào để không Overthinking? Cùng tìm hiểu một vài cách thức khắc phục như sau: 

Phân tích và tìm ra nguyên do

“Đâu là nguyên do dẫn đến Overthinking?” – Tình trạng suy nghĩ quá mức về mọi vấn đề diễn ra trong cuộc sống thường do một vài nguyên nhân nhất định. Đó có thể là do sự hoài nghi về bản thân, lo lắng quá mức cho tương lai hay nuối tiếc quá khứ. Dù là gì thì việc xác định được lý do cũng sẽ giúp bạn hiểu được gốc rễ của vấn đề và tránh xa những tình huống đó. 

Đánh lạc hướng bản thân

Một trong những phương pháp hiệu quả mà bạn có thể áp dụng để ngừng Overthinking đó chính là đánh lạc hướng bản thân. Hãy đánh lạc hướng suy nghĩ của mình bằng cách làm những điều mình thích, chẳng hạn như nấu ăn, mua sắm, chơi thể thao,… 

Đánh lạc hướng những suy nghĩ tiêu cực bằng những hoạt động yêu thích

Thay vì dùng toàn bộ thời gian để đắm chìm trong những suy nghĩ, bạn cũng có thể học thêm điều gì đó mới mẻ. Chẳng hạn như học chơi một loại nhạc cụ hoặc học thêm một kỹ năng có thể hỗ trợ cho công việc hiện tại. 

Thêm vào đó, nghỉ ngơi cũng là một cách để đánh lạc hướng những dòng suy nghĩ tiêu cực. Hãy để tâm trí của mình được thả lỏng và thư giãn, điều này giúp bạn lấy lại năng lượng tích cực để tiếp tục đối mặt với những khó khăn, thách thức. 

Thay đổi nhận thức

Người Overthinking thường tập trung vào mặt tiêu cực của vấn đề bởi não bộ đã được cấu trúc để nhận diện những mối nguy hiểm hay hậu quả có thể xảy ra. Do vậy, bạn cần phải thay đổi nhận thức của bản thân mình, nhìn nhận và diễn giải vấn đề theo hướng tích cực hơn. Hãy hướng sự tập trung đến những mặt tốt của vấn đề, từ đó sẽ tìm ra được giải pháp hiệu quả và tối ưu hơn. 

Phát triển kỹ năng interpersonal skill

Interpersonal skill (hay kỹ năng liên cá nhân) là tập hợp những kỹ năng giúp cá nhân thấu hiểu và hòa hợp hơn với mọi người. Trong đó bao gồm kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng xử lý vấn đề, tư duy tích cực,… Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, việc trau dồi và phát triển các kỹ năng này sẽ giúp bạn cải thiện hội chứng Overthinking. 

Phát triển các kỹ năng liên cá nhân giúp cải thiện Overthinking hiệu quả

Như đã đề cập ở trên, đối tượng mắc phải hội chứng Overthinking thường là những người có tính cầu toàn và tham vọng cao. Họ luôn lo sợ sự thất bại hay thua cuộc, đồng thời tự kiểm điểm bản thân dù cho đó chỉ là những lỗi vặt vãnh nhất. Việc trau dồi interpersonal skill sẽ giúp cá nhân có được kỹ năng cần thiết để giải quyết vấn đề hiệu quả. Từ đó giảm thiểu tình trạng rối loạn lo âu vì suy nghĩ quá mức. 

Đối mặt với những suy nghĩ tiêu cực

Hãy tự nhủ với bản thân rằng những điều tiêu cực đang lặp đi lặp lại trong tâm trí cũng chỉ là giả thuyết mà bạn tự đặt ra. Do vậy, hãy đối mặt với những suy nghĩ này và đưa ra nhiều góc nhìn đa chiều hơn về vấn đề. Loại bỏ ngay suy nghĩ rằng tương lai lúc nào cũng có lắm rủi ro như những gì bạn suy đoán. Thay vào đó, hãy có niềm tin là những điều tích cực sẽ đến. 

Học cách chấp nhận nỗi sợ

Không phải lúc nào mọi thứ cũng nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Do vậy, hãy học cách chấp nhận điều này và ngưng việc suy nghĩ quá mức trong mọi vấn đề. Bên cạnh đó, việc chấp nhận những nỗi lo lắng, sợ hãi cũng là cách tốt nhất để cải thiện tình trạng over thinking. 

Điều này nói thì có vẻ dễ hơn làm, thế nhưng khi đã học được cách đối diện từ từ với nỗi sợ của mình, bạn sẽ thật sự vượt qua được nó. 

Ví dụ: Bạn sợ phải giao tiếp bằng tiếng Anh, bạn e ngại mình sẽ mắc lỗi sai hay bị mọi người chê cười. Hãy quên đi những suy nghĩ tiêu cực và bắt đầu ngay với việc tập luyện. Đầu tiên, bạn có thể tự mình tập luyện trước gương rồi sau đó thử giao tiếp với 1 – 2 người mà mình quen biết. Tiếp theo, bạn có thể tìm kiếm những đội nhóm hoặc cộng đồng lớn hơn để cùng nhau học hỏi, trau dồi kỹ năng nói tiếng Anh. Dần dần về sau, bạn đã có thể vượt qua nỗi sợ và tự tin hơn về bản thân mình. 

Tập thiền

Tập thiền là một trong những cách thức giúp bạn thả lỏng tinh thần, thư giãn thể chất và cải thiện sự cân bằng về mặt tâm lý. Do đó, hãy dành ra 10 phút mỗi ngày để tập thiền, tập trung sâu vào hơi thở và thả lỏng tâm trí. Lúc này, não bộ và hệ thần kinh sẽ tạm được nghỉ ngơi, giúp bạn loại bỏ những suy nghĩ lan man, tiêu cực. 

Tập thiền để cân bằng tâm trí

Tin vào trực giác của bản thân

Tin vào trực giác của bản thân – đây chính là một trong những cách tối ưu nhất giúp người mắc hội chứng Overthinking có thể tự mình vượt qua tình trạng tồi tệ này. Vấn đề mà người Ohay gặp phải đó là tiếc nuối, tự trách mình vì những chuyện đã xảy ra hoặc lo lắng quá mức về những chuyện chưa xảy đến trong tương lai. 

Hiểu được mấu chốt này, bạn hãy thử một lần đặt niềm tin vào trực giác của bản thân. Nói một cách đơn giản, bạn hãy tin và lựa chọn ý nghĩ ban đầu xuất hiện trong đầu thay vì hàng loạt suy nghĩ hiện ra sau đó. Đừng hoài nghi trực giác của bản thân đồng thời ngăn các chuỗi suy nghĩ quan trọng hóa vấn đề. 

Thừa nhận thành công của bản thân

Một trong những điều mà người Overthinking thường bỏ qua đó chính là những thành công, nỗ lực của bản thân. Thay vào đó, họ chỉ tập trung đào bới những lỗi sai, những khía cạnh chưa tốt dẫn đến suy nghĩ tiêu cực. Những lúc như vậy, cách tốt nhất là lấy ra một cuốn sổ tay hoặc ứng dụng trên điện thoại, sau đó viết xuống 3 – 5 điều mà bạn cảm thấy tự hào về bản thân trong những ngày vừa qua. 

Thừa nhận những thành công, nỗ lực của bản thân

Không cần phải là những thành tích to lớn, nó có thể đơn giản chỉ là bạn đã dọn dẹp bàn học của mình, dành thời gian tập luyện và chăm sóc bản thân hay nói những lời yêu thương với gia đình. Tất cả những thành quả nhỏ nhặt này có thể tạo nên sức mạnh và tiếp thêm động lực cho bạn trong công việc và cuộc sống. 

Học cách chia sẻ và lắng nghe

Chia sẻ và lắng nghe là hai hành động có chiều hướng đối lập nhưng luôn song hành và không thể tách rời. Học cách chia sẻ và lắng nghe chính là cách giúp bạn duy trì tâm trí cân bằng hơn khi đứng trước mọi việc. Bạn có thể lắng nghe và chia sẻ với những người thân trong gia đình hoặc bạn bè, mở rộng lòng mình và tháo gỡ những nút thắt trong cả công việc và cuộc sống. Điều này giúp tâm trí trở nên thư thái, sẵn sàng đón nhận những điều mới với ít e ngại hơn.  

Hòa mình vào thiên nhiên

Dù bạn sống ở thành phố hay nông thôn, một bầu không khí trong lành và dễ chịu sẽ giúp bạn thư giãn, thả lỏng tâm trí hơn rất nhiều. Một vài nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, 90 phút đi bộ trong môi trường xanh sẽ giúp giảm chiều hướng suy nghĩ quá mức. Không gian trong xanh, ít tiếng ồn với đủ sắc thái của thiên nhiên sẽ là liều thuốc giúp chữa lành tâm hồn và trí óc. 

Hòa mình vào thiên nhiên để suy nghĩ tích cực hơn

6. Lời kết

Overthinking là hội chứng thường gặp ở nhiều đối tượng thuộc mọi độ tuổi hiện nay, không phải chỉ riêng Gen Z. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là một trạng thái tâm lý có thể khắc phục được bằng nhiều nỗ lực khác nhau. Hy vọng qua bài viết này của Maison Office, bạn đã hiểu hơn Overthinking là gì cũng như cách khắc phục tình trạng để mang lại cân bằng trong tâm trí.

Bùi Đức Huy

Nhà biên tập và quản lý đội ngũ sản xuất nội dung tại Maison Office.
Với hơn 05 năm kinh nghiệm tư vấn và biên tập nội dung sâu rộng trong lĩnh vực dịch vụ bất động sản và thiết kế nội thất. Chia sẻ thông tin giá trị đến khách hàng, đối tác và thu hút hàng triệu lượt xem.