Kỹ năng lắng nghe là gì? 8 Nguyên tắc rèn luyện hiệu quả
Theo dõi Maison Office trên
Trong thế giới hiện đại ngày nay, kỹ năng lắng nghe được xem là “chìa khóa” quan trọng giúp mở ra cánh cửa giao tiếp và kết nối hiệu quả. Bên cạnh đó, kỹ năng này cũng là tiêu chí đánh giá quan trọng mà các nhà tuyển dụng luôn đặt ra cho các ứng viên của mình. Trong bài viết này, hãy cùng Maison Office khám phá tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp cũng như cách nâng cao kỹ năng này một cách hiệu quả!
Nội dung chính
1. Lắng nghe là gì?
Lắng nghe là một hành động có ý thức, không chỉ dừng ở việc nghe âm thanh qua thính giác mà còn là quá trình tiếp nhận và phân tích âm thanh đó. Điều này đồng nghĩa với việc nghe và hiểu những câu nói hay thông điệp mà người khác đang muốn truyền đạt. Trong một cuộc giao tiếp, chúng ta sẽ cần tập trung vào người đang nói, không chỉ qua những âm thanh phát ra bằng miệng mà còn bao gồm cả những cử chỉ và ngôn ngữ cơ thể.
Lắng nghe không chỉ đơn thuần là nghe và hiểu những gì người khác nói mà hơn thế còn là thể hiện sự quan tâm và đồng cảm. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để họ có thể chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ một cách tự nhiên và thoải mái hơn. Thông qua đó, chúng ta có thể hiểu rõ về quan điểm, góc nhìn hay nhu cầu của người khác, giúp gia tăng sự tin tưởng và gắn kết trong mối quan hệ giữa các cá nhân.
2. Kỹ năng lắng nghe là gì?
Kỹ năng lắng nghe là khả năng tiếp nhận và hiểu thông tin mà người khác đang muốn truyền tải. Không chỉ dừng ở nội dung được truyền tải mà còn bao gồm cả những cảm xúc, suy nghĩ và ý kiến cá nhân của người nói.
Lắng nghe hiệu quả được thể hiện qua việc dành sự tập trung, chú ý đến người nói, tránh sự xao nhãng trong quá trình giao tiếp. Bên cạnh đó còn cần đặt mình vào vị trí của người nói để hiểu rõ hơn về quan điểm và cảm xúc của họ. Kỹ năng lắng nghe còn bao gồm cả việc phản hồi lại người nói thông qua các cử chỉ, ngôn ngữ cơ thể hay cách đặt câu hỏi, tóm tắt lại những gì nghe được. Điều này giúp đảm bảo nội dung, thông điệp truyền tải đã được hiểu đúng và đầy đủ.
Có thể nói, kỹ năng lắng nghe là “chìa khóa” quan trọng trong giao tiếp, dù là ở nơi làm việc hay trong cuộc sống hằng ngày.
3. Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe
Trong một thế giới nơi mà thông tin được truyền tải nhanh chóng như hiện nay, kỹ năng lắng nghe sẽ là nền tảng cơ bản giúp cho việc giao tiếp trở nên hiệu quả hơn. Vậy tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp được thể hiện như thế nào?
– Tiếp nhận thông tin chính xác: Kỹ năng lắng nghe là yếu tố quan trọng giúp cho quá trình thu thập thông tin được chính xác và hiệu quả hơn, đặc biệt là trong môi trường làm việc. Điều này giúp hạn chế những sai sót hoặc nhầm lẫn không đáng có, đồng thời là cơ sở để đưa ra những quyết định đúng đắn.
– Giao tiếp hiệu quả: Kỹ năng lắng nghe là một phần quan trọng của quá trình giao tiếp hiệu quả. Theo đó, kỹ năng lắng nghe tốt giúp bạn hiểu rõ hơn ý kiến, quan điểm và cảm xúc của người nói. Từ đó có thể đưa ra những phản hồi phù hợp và tạo môi trường giao tiếp tích cực.
– Xây dựng mối quan hệ: Khi bạn lắng nghe một cách chân thành đồng thời tôn trọng quan điểm, ý kiến của người nói, họ sẽ cảm thấy thoải mái hơn trong việc chia sẻ. Từ đó xây dựng một mối quan hệ gắn kết, tin tưởng lẫn nhau và dễ dàng thấu hiểu. Điều này đặc biệt hữu ích khi gặp gỡ các đối tác mới hay khách hàng mới.
– Mở rộng kiến thức: Việc lắng nghe một cách tập trung giúp bạn không bỏ sót bất kỳ nội dung hay chi tiết nào. Đây được xem là cơ hội để học hỏi thêm nhiều kiến thức, kinh nghiệm quý báu và làm giàu thêm sự hiểu biết của mình.
– Nhận diện và giải quyết vấn đề: Kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp giúp bạn dễ dàng nhận diện những vấn đề, khó khăn mà người khác đang gặp phải. Điều này sẽ giúp bạn nhanh chóng tìm ra được phương hướng, giải pháp để giải quyết vấn đề.
4. Các nguyên tắc rèn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu quả
Có thể thấy, lắng nghe trong giao tiếp là một kỹ năng quan trọng giúp bạn tạo ra môi trường làm việc tích cực, xây dựng các mối quan hệ đồng thời nâng cao hiểu biết của bản thân. Vậy làm thế nào để rèn luyện kỹ năng lắng nghe một cách hiệu quả?
4.1. Tập trung lắng nghe
Một trong những nguyên tắc quan trọng hàng đầu trong giao tiếp đó chính là tập trung lắng nghe những gì người khác nói. Trong quá trình giao tiếp, sự xao nhãng và mất tập trung của người nghe sẽ khiến cho người nói cảm thấy khó chịu và không được tôn trọng. Theo đó, sự tập trung ở đây không chỉ thể hiện qua ánh mắt mà còn là cử chỉ, cảm xúc, ngôn ngữ cơ thể khi giao tiếp.
4.2. Thấu hiểu khi lắng nghe
Nghe thôi là chưa đủ mà còn cần tiếp nhận, phân tích thông tin để hiểu được thông điệp mà người nói muốn truyền tải. Bởi không phải lúc nào, người nói cũng thể hiện những suy nghĩ, quan điểm của mình một cách trực tiếp, rõ ràng. Thay vào đó, bạn cần tập trung lắng nghe để tìm ra ẩn ý mà đối phương muốn truyền đạt. Dựa vào đó mới có thể đưa ra những phản hồi phù hợp, tạo môi trường giao tiếp thoải mái và hiệu quả hơn.
4.3. Giữ giao tiếp bằng mắt tốt
Giao tiếp bằng mắt đóng vai trò đặc biệt quan trọng, cho thấy rằng bạn đang lắng nghe và quan tâm đến những gì đối phương chia sẻ. Sẽ thật bất lịch sử nếu bạn cứ nhìn chăm chú vào điện thoại hay đồng hồ trong khi trò chuyện với người khác. Điều này có thể khiến đối phương cảm thấy không được tôn trọng, từ đó làm giảm hiệu quả của cuộc giao tiếp.
4.4. Khuyến khích người nói
Trong suốt cuộc trò chuyện, bạn có thể bày tỏ thái độ, cảm xúc hoặc quan điểm của mình trước những gì đối phương đang nói. Đó có thể là một nụ cười, cái gật đầu, sự tiếc nuối, lo lắng,… hoặc những cử chỉ, ngôn ngữ cơ thể nhằm tạo không gian trò chuyện thoải mái, hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, một số câu biểu cảm như: “Thật á!”, “Sau đó thế nào?”, “Ra là vậy!”,… sẽ là những tín hiệu khuyến khích người nói tiếp tục chia sẻ câu chuyện của họ.
4.5. Hãy kiên nhẫn
Nguyên tắc quan trọng tiếp theo trong giao tiếp đó chính là hãy tập kiên nhẫn. Theo đó, một người có tính kiên nhẫn sẽ tập trung lắng nghe cho hết câu chuyện để thể hiện sự tôn trọng đối với người nói. Điều này cho phép đối phương diễn đạt trọn vẹn câu chuyện mà họ muốn kể. Bên cạnh đó, bạn cũng cần tránh thay đổi chủ đề quá đột ngột và làm ngắt mạch suy nghĩ, cảm xúc của người nói trong quá trình giao tiếp.
4.6. Tuyệt đối không được ngắt lời
Nên nhớ rằng, tuyệt đối không ngắt lời khi đối phương đang nói dù cho bạn muốn chia sẻ quan điểm của mình. Điều này sẽ khiến người nói cảm thấy không được tôn trọng và cũng mất hứng thú để tiếp tục chia sẻ câu chuyện của mình. Thay vào đó, hãy dành cho họ thời gian để chia sẻ, giãi bày đồng thời đặt mình vào vị trí của đối phương để thấu hiểu, đồng cảm.
4.7. Phản hồi tích cực
Giao tiếp chỉ diễn ra khi có sự tương tác hai chiều. Do vậy, bạn không thể cứ im lặng trong suốt quá trình trò chuyện mà thay vào đó cũng cần đưa ra các quan điểm cá nhân của mình. Hãy bày tỏ ý kiến, suy nghĩ của bạn một cách rõ ràng về những gì mà người khác đang truyền tải. Điều này giúp đối phương cảm thấy hứng thú và sẵn lòng chia sẻ nhiều hơn. Ngoài ra, đây cũng là lời khẳng định rằng bạn đang tập trung lắng nghe câu chuyện của họ.
4.8. Không phán xét, áp đặt
Nguyên tắc cuối cùng và cũng rất quan trọng để thực hành kỹ năng lắng nghe hiệu quả đó là không phán xét và áp đặt tư tưởng của mình lên người khác. Trong mọi khía cạnh từ công việc đến cuộc sống, mỗi người đều có những suy nghĩ, quan điểm khác nhau. Quan trọng là bạn cần bạn cần hiểu và chấp nhận sự đa dạng về quan điểm, suy nghĩ và lối sống của từng cá nhân.
5. Những hiểu lầm thường gặp trong kỹ năng lắng nghe
Kỹ năng lắng nghe đóng một vai trò rất quan trọng trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Thế nhưng không phải ai cũng có thể thực hành lắng nghe tốt. Dưới đây là 3 hiểu lầm thường gặp về kỹ năng nghe, làm giảm khả năng giao tiếp và xây dựng các mối quan hệ:
5.1. Lắng nghe là lép vế
Trong thực tế, có khá nhiều người cho rằng việc chỉ ngồi nghe người khác nói là đang “lép vế”. Thế nhưng hoàn toàn ngược lại, lắng nghe không đồng nghĩa với việc mất đi tiếng nói hay quan điểm của bản thân mà điều đó lại thể hiện sự tôn trọng của bạn dành cho đối phương. Bên cạnh đó, lắng nghe hiệu quả còn giúp bạn có thể dẫn dắt cuộc trò chuyện theo hướng mình muốn bằng cách đặt ra câu hỏi hoặc đưa thêm nhiều dẫn chứng phù hợp.
Khi lắng nghe một cách tập trung, ta có thể nhanh chóng tiếp nhận thông tin mà đối phương muốn truyền đạt. Điều này cũng là cơ sở giúp đưa ra những phản hồi tốt hơn, tạo ra sự gắn kết trong các mối quan hệ.
5.2. Lắng nghe là ngồi im
Lắng nghe không chỉ đơn giản là ngồi im và dành sự chú ý về phía người nói. Thực tế, lắng nghe là một quá trình tương tác phức tạp, đòi hỏi sự tập trung, hiểu biết và nêu lên quan điểm khi cần. Mặc dù việc ngồi im lắng nghe có thể giúp bạn tập trung hơn vào những gì đối phương đang trình bày. Thế nhưng bạn phải luôn ở trong trạng thái tư duy mở để tiếp nhận thông tin một cách nhanh chóng, thấu hiểu và đồng cảm với quan điểm của người nói.
5.3. Lắng nghe trong mọi trường hợp đều giống nhau
Kỹ năng lắng nghe trong mọi trường hợp là không giống nhau. Trong thực tế, khả năng lắng nghe đòi hỏi sự linh hoạt để thích ứng với các tình huống và đối tượng giao tiếp khác nhau. Do vậy, bạn cần hiểu đúng và áp dụng một cách phù hợp, tránh làm ảnh hưởng đến mối quan hệ xung quanh.
Ví dụ, trong một cuộc họp phong ban, bạn cần tập trung lắng nghe để hiểu rõ quy trình, cách thức làm việc hoặc kế hoạch cần triển khai. Ngược lại, trong một cuộc trò chuyện với bạn bè, bạn có thể lắng nghe một cách thoải mái, sử dụng các cử chỉ hoặc ngôn ngữ cơ thể để giúp cho cuộc trò chuyện gần gũi, gắn kết hơn.
Ngoài ra, thái độ trong khi lắng nghe cũng có sự khác biệt tùy thuộc vào mục đích giao tiếp. Chẳng hạn, khi nhóm của bạn đang cố gắng trao đổi và giải quyết một vấn đề nào đó, bạn cần lắng nghe ý kiến của các thành viên một cách thận trọng để từ đó đưa ra phản hồi phù hợp. Trong trường hợp đối phương đang kể câu chuyện hoặc bày tỏ cảm xúc của riêng họ, hãy tỏ ra thấu hiểu, cảm thông để người nói cảm thấy được chia sẻ, quan tâm.
6. Một số lỗi thường gặp trong kỹ năng lắng nghe
Quá trình giao tiếp diễn ra kém hiệu quả phần lớn là do những lỗi sai thường gặp trong kỹ năng lắng nghe. Do vậy, việc nhận diện và hiểu rõ những lỗi sai này sẽ là cần thiết nhằm cải thiện khả năng lắng nghe hiệu quả. Dưới đây mà một số lỗi thường gặp về kỹ năng nghe mà bạn nên tránh:
6.1. Chỉ trình bày quan điểm của bản thân
Hầu hết mọi người thường chỉ tập trung bày tỏ quan điểm và ý kiến của cá nhân mình thay vì lắng nghe người khác nói. Điều này khiến suy nghĩ của họ trở nên thiếu khách quan bởi chỉ nhìn nhận vấn đề từ một phía. Sai lầm này cũng tạo ra một khoảng cách trong giao tiếp khi người nghe không chịu chấp nhận hay hiểu đúng về quan điểm của người khác.
6.2. Không tập trung lắng nghe
Quá trình lắng nghe không hiệu quả thường xuất phát từ việc người nghe không giữ được sự tập trung cần thiết. Sự phân tâm có thể đến từ suy nghĩ cá nhân, sự lo lắng, bồn chồn hay những yếu tố bên ngoài như điện thoại, máy tính, tiếng ồn xung quanh,… Điều này có thể khiến người nghe bỏ lỡ những thông tin, chi tiết quan trọng trong cuộc trò chuyện, dẫn đến giảm hiệu quả tương tác.
6.3. Không đặt mình vào vị trí người khác
Như đã đề cập ở phần trên, lắng nghe không chỉ là tiếp nhận thông tin mà còn phải đặt mình vào vị trí của người nói để thấu hiểu quan điểm, cảm xúc của họ. Nếu bạn không đặt mình vào vị trí của đối phương mà chỉ nhìn nhận vấn đề theo góc nhìn của mình, quan điểm của bạn sẽ trở nên thiếu khách quan. Điều này có thể dẫn đến sự bất đồng quan điểm, khiến cho mối quan hệ trở nên xấu đi.
6.4. Thái độ không hứng thú
Nếu không nhận được phản hồi, tương tác tích cực từ người nghe, người nói sẽ cảm thấy không được tôn trọng và mất hứng thú để chia sẻ. Bởi không ai muốn trò chuyện với một người có thái độ thờ ơ, thiếu tập trung, đặc biệt là khi trao đổi những thông tin quan trọng.
6.5. Có thành kiến tiêu cực
Khi mọi người mang theo những đánh giá, quan điểm hoặc định kiến từ trước, có thể họ sẽ không tập trung vào những gì người khác nói. Thay vào đó, họ chỉ nhìn vào những thành kiến tiêu cực về cách ăn mặc, giọng điệu, phong cách hay thậm chí là tôn giáo, giới tính của người khác. Những thành kiến này được xem là rào cản lớn trong việc phát triển kỹ năng lắng nghe.
6.6. Kiểu nghe “phòng thủ”
Kiểu nghe “phòng thủ” cũng là một trong những lỗi sai thường gặp trong giao tiếp. Theo đó, người có kiểu nghe này chỉ chực chờ đến những điểm xấu, điểm chưa tốt ở người nói để phản bác lại một cách tiêu cực. Với kiểu lắng nghe này, khoảng cách về giao tiếp là điều không thể tránh khỏi, thậm chí còn làm xấu đi mối quan hệ giữa đôi bên.
6.7. Lựa chọn vấn đề giao tiếp phức tạp
Chủ đề giao tiếp cũng là yếu tố quan trọng giúp hình thành kỹ năng lắng nghe. Nếu lựa chọn những vấn đề quá phức tạp, người nghe khó có thể hiểu đúng hoặc đầy đủ thông tin cũng như đưa ra phản hồi thích hợp. Do vậy, hãy lựa chọn những vấn đề giao tiếp phù hợp, sử dụng các câu hỏi để khuyến khích người nói chia sẻ một cách thoải mái. Điều này giúp lắng nghe hiệu quả hơn đồng thời xây dựng môi trường giao tiếp hiệu quả.
7. Lời kết
Tóm lại, kỹ năng lắng nghe không chỉ là một khía cạnh quan trọng trong giao tiếp mà còn là “chìa khóa” mở ra cánh cửa cho sự hiểu biết, tôn trọng và hòa hợp trong mọi mối quan hệ. Quan trọng là chúng ta phải không ngừng nỗ lực hoàn thiện kỹ năng cần thiết này để tạo nên một môi trường giao tiếp tích cực cả trong công việc và cuộc sống. Hy vọng bài viết đã giúp bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích!
Tìm hiểu thêm 1 số kỹ năng quan trọng khác:
- Các kỹ năng mềm
- Các kỹ năng cứng
- Các kỹ năng sống
- Kỹ năng lãnh đạo
- Kỹ năng giao tiếp
- Kỹ năng ra quyết định
- Kỹ năng quản lý thời gian
- Kỹ năng giải quyết vấn đề
- Kỹ năng lập kế hoạch
- Kỹ năng đàm phán
- Kỹ năng thuyết phục
- Kỹ năng kiểm soát cảm xúc
- Kỹ năng thuyết trình
Nhà biên tập và sản xuất nội dung tại Maison Office.
Có hơn 3 năm kinh nghiệm sản xuất nội dung trong lĩnh vực bất động sản và nội thất văn phòng. Với hiểu biết và kiến thức của mình, tôi luôn cố gắng tạo ra những bài viết có tính chuyên môn cao, mang đến giá trị thông tin cho khách hàng.
