Kỹ năng sống là gì? 12 kỹ năng sống cơ bản nhưng quan trọng

Dù bạn đang ở trong quá trình học tập hoặc làm việc tại bất kỳ môi trường nào, việc tự trang bị những kỹ năng sống cần thiết là điều quan trọng không thể phủ nhận. Ngoài kỹ năng mềm, các kỹ năng sống cũng đóng góp quan trọng vào sự thành công trong công việc.

1. Kỹ năng sống là gì?

Kỹ năng sống là những khả năng và kiến thức cần thiết để tồn tại, thích nghi và phát triển trong cuộc sống hàng ngày. Chúng giúp con người xây dựng mối quan hệ tốt, quản lý cảm xúc, giải quyết vấn đề, đảm bảo sức khỏe tinh thần và tinh thần, cân bằng cuộc sống cá nhân và nghề nghiệp, và đối mặt với các thách thức khác nhau.

Một số ví dụ về kỹ năng sống quan trọng:

• Kỹ năng giao tiếp: Khả năng truyền đạt thông tin một cách hiệu quả và lắng nghe người khác.
• Quản lý thời gian: Khả năng lập kế hoạch, ưu tiên nhiệm vụ và quản lý thời gian để đạt được mục tiêu.
• Tư duy logic: Khả năng phân tích, suy luận và giải quyết vấn đề một cách có logic.
• Quản lý cảm xúc: Khả năng nhận biết, kiểm soát và biểu đạt cảm xúc một cách lành mạnh.
• Tự quản lý: Khả năng tự đặt ra mục tiêu, theo dõi tiến độ và thúc đẩy bản thân để đạt được thành công.
• Tự tin: Khả năng tin vào khả năng của bản thân và tự trị.
• Giải quyết xung đột: Khả năng đối mặt với xung đột và tìm kiếm giải pháp hòa bình.
• Làm việc nhóm: Khả năng hợp tác, chia sẻ ý kiến và đóng góp vào công việc nhóm.
• Kỹ năng tài chính: Khả năng quản lý tiền bạc, đầu tư và lập kế hoạch tài chính cá nhân.
• Kỹ năng giao dịch: Khả năng thương thảo, thuyết phục và đạt được sự thỏa thuận trong các tình huống khác nhau.
• Khả năng thích nghi: Khả năng thích nghi với những thay đổi và tình huống mới.

Những kỹ năng này không chỉ giúp bạn sống tốt hơn mà còn giúp bạn phát triển và đạt được sự thành công trong cuộc sống cá nhân và nghề nghiệp.

2. 12 kỹ năng sống cần thiết trong cuộc sống

Cuộc sống luôn đầy thách thức và cơ hội, và để có thể đối mặt với những thử thách này một cách hiệu quả, chúng ta cần phải phát triển những kỹ năng sống quan trọng. Những kỹ năng này không chỉ giúp chúng ta vượt qua những khó khăn mà còn giúp chúng ta tạo ra cuộc sống ý nghĩa và thành công hơn. Dưới đây là danh sách 12 kỹ năng sống quan trọng mà chúng ta có thể xem xét và phát triển để trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.

2.1 Kỹ năng sinh tồn

Kỹ năng sinh tồn là những khả năng và kiến thức cần thiết để tồn tại và đối phó trong các tình huống khẩn cấp hoặc trong môi trường khắc nghiệt. Ví dụ, khả năng tìm kiếm thức ăn, nước uống, tránh xa nguy hiểm, thoát khỏi khu rừng sâu, thụ đốt lửa, cơ bản xử lý vết thương…

Kỹ năng tồn tại trở nên cực kỳ quan trọng khi đối mặt với thiên tai, lạc hướng trong rừng rậm, sa mạc, tình huống bắt cóc, nguy cơ hỏa hoạn, và nhiều trường hợp khác. Đây là những kiến thức truyền đời từ thời xa xưa, đã được thử nghiệm qua hàng ngàn năm và vẫn giữ vững tính cần thiết và hữu ích bất kể thời đại.

2.2 Kỹ năng tự chăm sóc bản thân

Kỹ năng tự chăm sóc bản thân là những kỹ năng mà từ nhỏ chúng ta đã được học, bao gồm việc giữ gìn vệ sinh, lựa chọn trang phục, nấu ăn… Những kỹ năng này có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tốt, thăng bằng tinh thần và khả năng đối mặt với những thách thức trong cuộc sống.

Khi hiểu rõ cách tự chăm sóc bản thân tốt hơn, chúng ta có thể nâng cao hiệu suất làm việc, tăng cường khả năng tự lập, sự tự tin, và vượt qua áp lực cũng như căng thẳng. Đồng thời, việc chăm sóc bản thân cũng tạo nên một môi trường sống khỏe mạnh, an toàn và mang ý nghĩa.

2.3 Kỹ năng tự nhận thức

Kỹ năng tự nhận thức (Self-Awareness) là khả năng hiểu rõ về bản thân, cả về tâm trạng, suy nghĩ, mong muốn và cảm xúc của mình. Đây là một khía cạnh quan trọng của phát triển cá nhân và tạo ra một tương tác tốt hơn với xung quanh. Kỹ năng tự nhận thức giúp bạn nhận ra và hiểu biết về cảm xúc, hành vi, giới hạn và giá trị cá nhân của mình.

Nâng cao khả năng tự nhận thức đồng nghĩa với việc dành thời gian để suy ngẫm về những hành động hoặc tư duy của chính mình. Tự nhận thức mang lại nhiều kết quả tốt như: cải thiện sự tự tin và hành động đúng đắn. Đồng thời, nó giúp mỗi người tiếp cận các chủ đề và vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, giải phóng khỏi những giả định và định kiến. Từ đó, khả năng lãnh đạo và quyết định của mỗi người cũng được nâng cao.

2.4 Kỹ năng tư duy sáng tạo

Kỹ năng tư duy sáng tạo là khả năng tư duy và sáng tạo để tạo ra ý tưởng mới, độc đáo và có giá trị. Đây là khả năng khai thác khả năng tư duy của con người để tạo ra những giải pháp, sản phẩm, dịch vụ hoặc ý tưởng có tính sáng tạo và đột phá. Tư duy sáng tạo không chỉ dừng lại ở việc tạo ra cái mới, mà còn liên quan đến việc kết nối những khái niệm khác nhau để tạo ra sự độc đáo và giải quyết các vấn đề khó khăn.

Kỹ năng tư duy sáng tạo có thể được phát triển thông qua việc thực hành, học hỏi từ nhiều nguồn cảm hứng, tìm hiểu thêm về các phương pháp và kỹ thuật khác nhau để tạo ra ý tưởng mới, và sẵn sàng thách thức bản thân để vượt qua những giới hạn tư duy.

2.5 Kỹ năng từ chối đúng lúc

Kỹ năng từ chối là khả năng nói “không” một cách lịch sự và khéo léo, mà không làm tổn thương đến người khác hoặc gây ra những rắc rối không đáng có. Kỹ năng từ chối giúp bạn tránh được phiền toái, lãng phí thời gian, tập trung cho giá trị bản thân và cuộc sống, nâng cao giá trị cá nhân và tôn trọng bản thân.

Việc từ chối đúng lúc giúp tránh những tình huống không mong muốn và duy trì mối quan hệ tích cực và lành mạnh với người khác. Những người không biết từ chối thường bị quá tải về thời gian và công việc, hoặc có thể phải đối mặt với áp lực từ các yêu cầu hoặc lời mời mà họ không muốn hoặc không thể thực hiện.

2.6 Kỹ năng quản lý cảm xúc

Kỹ năng quản lý cảm xúc (emotional intelligence) là khả năng nhận thức, điều chỉnh và thể hiện các cảm xúc của bản thân trong các tình huống giao tiếp, làm việc với người khác. Điều này bao gồm khả năng nhận thức về cảm xúc, khả năng kiểm soát cảm xúc, khả năng tương tác xã hội một cách thông minh, và khả năng sử dụng cảm xúc để đạt được mục tiêu và giữ vững tâm lý tích cực.

Kỹ năng quản lý cảm xúc rất quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ tốt, thành công trong công việc và duy trì sự cân bằng trong cuộc sống hàng ngày. Nó giúp bạn tương tác với người khác một cách nhạy bén, hiểu rõ hơn về chính mình và tạo ra môi trường tích cực cho bản thân và xung quanh.

2.7 Kỹ năng giải quyết vấn đề

Kỹ năng giải quyết vấn đề là khả năng xác định vấn đề, phân tích tình huống, tìm ra các giải pháp khả thi và thực hiện chúng để đạt được kết quả mong muốn. Điều này liên quan đến việc sử dụng khả năng tư duy phản biện và sáng tạo để đối mặt với các thách thức hoặc khó khăn trong cuộc sống và công việc.

Kỹ năng giải quyết vấn đề là một khả năng quan trọng trong nhiều lĩnh vực, từ công việc đến cuộc sống cá nhân. Nó giúp bạn tăng cường khả năng đối phó với thách thức, tạo ra giải pháp sáng tạo và đạt được mục tiêu một cách hiệu quả

2.8 Tự chữa lành bản thân

Kỹ năng tự chữa lành bản thân là khả năng tự quản lý và phục hồi sau các tình huống khó khăn, tổn thương tinh thần hoặc tình trạng cảm xúc tiêu cực. Đây là khả năng xử lý và vượt qua những khó khăn trong cuộc sống một cách lành mạnh và tích cực, thay vì để chúng ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe của bản thân.

Kỹ năng tự chữa lành bản thân giúp bạn duy trì sự cân bằng tinh thần, đối phó với khó khăn một cách tích cực và duy trì sự thịnh vượng trong cuộc sống.

2.9 Kỹ năng về lòng biết ơn

Kỹ năng về lòng biết ơn (Gratitude) là khả năng và thái độ cảm kích và biết ơn đối với những điều tích cực trong cuộc sống, dù nhỏ bé hay lớn lao. Điều này bao gồm khả năng nhận thức về những điều tốt đẹp trong cuộc sống, thể hiện sự tạ ơn và biết ơn đối với những người và sự kiện đã tạo ra những trải nghiệm tích cực cho bạn.

Kỹ năng về lòng biết ơn có thể giúp tăng cường tâm trạng tích cực, cải thiện quan hệ và tạo ra một tư duy tích cực về cuộc sống. Ngoài ra, kỹ năng này có thể giúp bạn thấy hạnh phúc và thảnh thơi hơn trong bản thân, cũng như làm cho môi trường xung quanh bạn trở nên tích cực hơn.

2.10 Kỹ năng lắng nghe, đồng cảm

Kỹ năng lắng nghe và đồng cảm là khả năng hiểu rõ và tương tác tốt với cảm xúc, suy nghĩ và trạng thái tinh thần của người khác. Điều này bao gồm khả năng lắng nghe một cách chân thành, tập trung và không đánh cắp lời người khác, cũng như khả năng thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc của họ.

Kỹ năng lắng nghe và đồng cảm rất quan trọng trong mối quan hệ cá nhân, làm việc nhóm, lãnh đạo và giao tiếp hiệu quả. Chúng giúp tạo ra sự hiểu biết, tôn trọng và sự kết nối sâu sắc giữa mọi người.

2.11 Kỹ năng quản trị bản thân

Kỹ năng quản trị bản thân (Self-Management) là khả năng tự quản lý, tự điều chỉnh và tự tạo ra sự tổ chức, hiệu suất và cân bằng trong cuộc sống và công việc. Điều này liên quan đến việc điều chỉnh cảm xúc, quản lý thời gian, đặt mục tiêu và làm việc một cách hiệu quả để đạt được sự phát triển cá nhân và thành công.

Kỹ năng quản trị bản thân giúp bạn trở thành người tự lập, tự tin và có khả năng điều chỉnh để đối mặt với các tình huống và thách thức khác nhau trong cuộc sống. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển cá nhân và đạt được sự cân bằng và thành công trong cuộc sống hàng ngày.

2.12 Kỹ năng thấu hiểu bản thân

Kỹ năng thấu hiểu bản thân (Self-Awareness) là khả năng hiểu rõ về bản thân, nhận biết cảm xúc, suy nghĩ, giá trị, mục tiêu, mạnh yếu và các khía cạnh khác của tâm hồn và tâm trí. Đây là khả năng tự quan sát, phân tích và hiểu rõ mình một cách sâu sắc và trung thực.

Kỹ năng thấu hiểu bản thân giúp bạn xây dựng mối quan hệ tốt hơn với chính bản thân và với người khác, làm cho quá trình tự phát triển và phát triển cá nhân trở nên hiệu quả hơn. Để phát triển kỹ năng này, bạn có thể thực hành tự quan sát, xem xét và tự đặt câu hỏi về bản thân, tham gia vào hoạt động tự giới thiệu và tự phân tích, và luôn mở lòng để học hỏi từ các trải nghiệm của mình.

3. Tầm quan trọng của kỹ năng sống trong đời sống hiện nay

Kỹ năng sống là những hành vi và khả năng giúp bạn đối phó hiệu quả với các nhu cầu và thách thức của cuộc sống. Kỹ năng sống bao gồm 4 trụ cột chính là: Học để làm, học để biết, học để cùng chung sống và học để là chính mình. Kỹ năng sống có tầm quan trọng rất lớn trong đời sống hiện nay vì:

• – Giúp bạn tự tin, hạnh phúc và thành công hơn.
• – Giúp bạn quản lý bản thân và tương tác tích cực với người khác và xã hội.
• – Giúp bạn dám đương đầu và vượt qua những tình huống khó khăn.
• – Ứng biến linh hoạt với các thách thức trong đời sống, nâng cao năng lực tự tin, độc lập và hạnh phúc.
• – Là yếu tố quan trọng cho sức khỏe tinh thần để duy trì tinh thần lạc quan, tích cực.
• – Hướng đến những thành tựu trong công việc và cuộc sống.
• – Kiểm soát cảm xúc, chịu đựng áp lực và stress trong đời sống.
• – Thay đổi nhanh chóng với môi trường, tạo dựng những cơ hội mới.

Kỹ năng sống là những kỹ năng quan trọng giúp chúng ta đối phó và thích ứng với cuộc sống hằng ngày. Đó là những năng lực và phẩm chất mà chúng ta có thể học được và phát huy qua sự chủ động và cố gắng. Bằng cách tập luyện và sử dụng những kỹ năng này, chúng ta có thể nâng cao cuộc sống của mình và tạo dựng một tương lai tươi sáng. 

Tham khảo ngay một số kỹ năng cần thiết khác:

• Các kỹ năng cứng
• Kỹ năng lãnh đạo
• Kỹ năng lắng nghe
• Kỹ năng ra quyết định
• Kỹ năng quản lý thời gian
• Kỹ năng giải quyết vấn đề
• Kỹ năng lập kế hoạch
• Kỹ năng đàm phán
• Kỹ năng thuyết phục
• Kỹ năng kiểm soát cảm xúc
• Kỹ năng thuyết trình

Bùi Đức Huy

Nhà biên tập và quản lý đội ngũ sản xuất nội dung tại Maison Office.
Với hơn 05 năm kinh nghiệm tư vấn và biên tập nội dung sâu rộng trong lĩnh vực dịch vụ bất động sản và thiết kế nội thất. Chia sẻ thông tin giá trị đến khách hàng, đối tác và thu hút hàng triệu lượt xem.