Chứng chỉ I-REC là gì? Lợi ích chứng chỉ năng lượng tái tạo

Chuyển dịch năng lượng xanh không chỉ là xu thế mà còn là yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp trong kỷ nguyên phát triển bền vững. Một trong những công cụ quan trọng để chứng minh cam kết này là chứng chỉ I-REC (International Renewable Energy Certificate) – hệ thống chứng nhận toàn cầu cho 1 MWh điện tái tạo được sản xuất và tiêu thụ. Với vai trò ngày càng lớn trong chiến lược ESG, I-REC mang lại cho doanh nghiệp lợi ích cả về thương hiệu, tài chính lẫn khả năng tiếp cận thị trường quốc tế.

1. Chứng chỉ I-REC là gì?

Chứng chỉ I-REC (International Renewable Energy Certificate) là chứng chỉ năng lượng tái tạo quốc tế, xác nhận một đơn vị điện năng (1 MWh) được sản xuất từ các nguồn tái tạo như mặt trời, gió, thủy điện. Chứng chỉ I-REC giúp doanh nghiệp và tổ chức chứng minh cam kết sử dụng năng lượng sạch, giảm phát thải Scope 2 theo Chuẩn Khí Nhà Kính (GHG Protocol), nâng cao uy tín và minh bạch hóa nguồn gốc năng lượng trong các báo cáo ESG.

Hệ thống I-REC được thiết kế nhằm tạo ra một cơ chế minh bạch và thống nhất để theo dõi, xác nhận và giao dịch điện năng tái tạo tại các quốc gia chưa có chương trình chứng nhận quốc gia. Mỗi chứng chỉ I-REC không chỉ ghi nhận sản lượng điện tái tạo mà còn bao gồm các thông tin chi tiết:

• Loại công nghệ phát điện (solar, wind, hydro…).
• Địa điểm và thời gian sản xuất.
• Công suất của dự án và chỉ số phát thải liên quan.

Chủ sở hữu I-REC có quyền hợp pháp tuyên bố rằng họ đã sử dụng năng lượng tái tạo, từ đó giảm phát thải Scope 2 trong báo cáo ESG và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế như RE100, CDP, GHG Protocol, ISO 14064.

Ngày nay, I-REC đã được triển khai tại hơn 50 quốc gia và trở thành một trong những công cụ phổ biến nhất giúp doanh nghiệp toàn cầu thực hiện chiến lược Net Zero và nâng cao uy tín thương hiệu.

2. Các loại chứng chỉ năng lượng tái tạo I-REC

Trong hệ thống EAC (Energy Attribute Certificates) toàn cầu, I-REC là chứng chỉ năng lượng tái tạo được áp dụng tại các quốc gia chưa có cơ chế chứng nhận riêng. Thực chất, I-REC không phân chia thành nhiều biến thể, nhưng có thể được nhận diện theo nguồn công nghệ sản xuất điện tái tạo, bao gồm:

• I-REC từ năng lượng mặt trời (Solar I-REC): xác nhận sản lượng điện phát ra từ các dự án điện mặt trời.
• I-REC từ năng lượng gió (Wind I-REC): áp dụng cho cả điện gió trên bờ và ngoài khơi.
• I-REC từ thủy điện (Hydropower I-REC): bao gồm cả thủy điện quy mô lớn và thủy điện vừa, nhỏ.
• I-REC từ sinh khối và khí sinh học (Biomass/Biogas I-REC): chứng nhận lượng điện được tạo ra từ chất thải hữu cơ hoặc khí sinh học.
• I-REC từ địa nhiệt (Geothermal I-REC): cấp cho các dự án khai thác năng lượng từ lòng đất.

Ngoài I-REC, trên thị trường quốc tế còn tồn tại các cơ chế chứng chỉ khác cũng thuộc nhóm EAC, cụ thể:

• GO (Guarantee of Origin): chứng chỉ được dùng tại Liên minh Châu Âu.
• REC (Renewable Energy Certificate): áp dụng tại Mỹ và Canada.
• TIGR (Tradable Instrument for Global Renewables): do APX phát hành, cho phép tạo, xác minh và giao dịch minh bạch trên nền tảng trực tuyến.

Như vậy, I-REC chỉ là một nhánh quan trọng trong hệ thống EAC toàn cầu, được thiết kế để phục vụ các quốc gia mới nổi và hiện đang chiếm tỷ trọng lớn trong các giao dịch chứng chỉ năng lượng tái tạo quốc tế.

3. Lợi ích của chứng chỉ năng lượng tái tạo REC

Việc sở hữu chứng chỉ năng lượng tái tạo (REC, bao gồm I-REC, GO, TIGR…) mang lại nhiều giá trị thiết thực cho doanh nghiệp, cộng đồng và cả thị trường năng lượng:

Lợi ích của chứng chỉ năng lượng tái tạo của REC đối với doanh nghiệp:

• Chứng minh nguồn gốc năng lượng tái tạo: REC là bằng chứng minh bạch giúp doanh nghiệp khẳng định điện tiêu thụ đến từ các nguồn sạch.
• Giảm phát thải khí nhà kính (Scope 2): hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện cam kết Net Zero và các chuẩn mực môi trường quốc tế (GHG Protocol, RE100, CDP).
• Nâng cao uy tín thương hiệu: tạo lợi thế trong mắt đối tác, nhà đầu tư và người tiêu dùng quan tâm đến phát triển bền vững.
• Tiếp cận thị trường quốc tế: nhiều tập đoàn đa quốc gia yêu cầu nhà cung ứng phải có chứng nhận năng lượng tái tạo.
• Tăng khả năng huy động vốn: doanh nghiệp có chứng chỉ I-REC dễ gây ấn tượng trong báo cáo ESG và thu hút nguồn vốn xanh.

Lợi ích của chứng chỉ năng lượng tái tạo của REC đối với nhà sản xuất: 

• Gia tăng doanh thu: ngoài lợi ích từ bán điện, các dự án tái tạo còn có thêm nguồn thu từ giao dịch REC.
• Rút ngắn thời gian hoàn vốn: tạo động lực cho đầu tư mới vào năng lượng sạch.

Lợi ích của chứng chỉ năng lượng tái tạo của REC đối với xã hội và môi trường:

• Khuyến khích chuyển dịch năng lượng xanh: tăng tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo trong hệ thống điện quốc gia.
• Đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững (SDGs): đặc biệt là mục tiêu SDG 7 (năng lượng sạch và giá thành hợp lý) và SDG 13 (hành động ứng phó biến đổi khí hậu).

4. Chứng chỉ REC được tạo ra như thế nào?

Chứng chỉ REC (Renewable Energy Certificate) được hình thành thông qua một quy trình chặt chẽ, nhằm xác nhận và tách biệt sản lượng điện tái tạo với các giá trị năng lượng khác (như điện thương mại hoặc tín chỉ carbon).

Quy trình tạo ra chứng chỉ  REC gồm các bước chính như sau:

• Bước 1: Sản xuất điện từ nguồn năng lượng tái tạo
  • Các nhà máy điện mặt trời, điện gió, thủy điện, sinh khối, địa nhiệt… phát điện và hòa lưới.
  • Với mỗi 1 MWh điện tái tạo, nhà máy sẽ đủ điều kiện phát hành 1 chứng chỉ REC.
• Bước 2: Ghi nhận dữ liệu và xác minh
  • Sản lượng điện được đo đếm bằng hệ thống đo lường đáng tin cậy.
  • Dữ liệu này được kiểm chứng bởi bên thứ ba độc lập để đảm bảo tính chính xác và minh bạch.
• Bước 3: Đăng ký và phát hành chứng chỉ 
  • Thông tin sản lượng, công nghệ và địa điểm sản xuất được gửi đến hệ thống đăng ký (ví dụ: I-REC Standard Foundation, Evident Services).
  • Tổ chức quản lý sẽ phát hành chứng chỉ điện tử trên nền tảng số, mỗi chứng chỉ có mã định danh duy nhất.
• Bước 4: Giao dịch và chuyển nhượng
  • REC có thể được mua bán, giao dịch trên thị trường tự nguyện hoặc qua các sàn giao dịch chính thức.
  • Doanh nghiệp tiêu thụ điện có thể mua REC để chứng minh sử dụng năng lượng tái tạo trong báo cáo ESG.
• Bước 5: Hủy bỏ (Cancellation) 
  • Sau khi sử dụng cho mục đích chứng minh, REC sẽ được hủy bỏ vĩnh viễn trong hệ thống, đảm bảo không tái sử dụng.
  • Việc hủy bỏ này giúp duy trì tính minh bạch và tránh việc “tính hai lần” lợi ích môi trường.

Nhờ cơ chế này, REC vừa đảm bảo tính minh bạch, vừa giúp doanh nghiệp chứng minh cam kết năng lượng sạch mà không cần trực tiếp mua điện từ nhà máy tái tạo.

5. Đăng ký và mua chứng chỉ I-REC tại Việt Nam

Tại Việt Nam, nhu cầu chứng minh sử dụng năng lượng tái tạo ngày càng tăng, đặc biệt sau các cam kết Net Zero. I-REC (International Renewable Energy Certificate) trở thành công cụ minh bạch giúp doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn ESG, RE100, CDP và nâng cao uy tín thương hiệu trên thị trường quốc tế.

Để đăng ký và mua I-REC, doanh nghiệp có thể thực hiện theo các bước: 

• Đăng ký dự án năng lượng tái tạo: Các nhà máy điện mặt trời, gió, thủy điện, sinh khối… đăng ký với I-REC Standard Foundation hoặc qua đối tác được ủy quyền.
• Xác minh và cấp phát: Sản lượng điện tái tạo được đo đếm, xác minh bởi bên thứ ba, sau đó quy đổi thành I-REC điện tử (1 I-REC = 1 MWh).
• Mua và giao dịch I-REC: Doanh nghiệp có thể mua trực tiếp trên sàn quốc tế hoặc qua đơn vị phân phối tại Việt Nam. Alena Energy hiện là đối tác chính thức của I-REC Standard, đồng thời là đơn vị tiên phong trong cung cấp I-REC cho nhiều tập đoàn lớn như Samsung, LG, Foxconn, IKEA, Microsoft…
• Hủy bỏ chứng chỉ (Redemption): Sau khi được sử dụng cho báo cáo ESG, chứng chỉ sẽ được hủy bỏ vĩnh viễn để đảm bảo minh bạch và tránh tính trùng lợi ích môi trường.

Lợi ích khi sở hữu chứng chỉ I-REC tại Việt Nam: 

• Giúp doanh nghiệp chứng minh sử dụng năng lượng tái tạo, đáp ứng yêu cầu từ đối tác toàn cầu.
• Tiếp cận thị trường xuất khẩu khó tính, đặc biệt châu Âu.
• Tăng khả năng cạnh tranh và thu hút vốn đầu tư xanh.
• Đồng hành cùng Việt Nam trong mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và phát triển bền vững.

Với hệ thống phân phối ổn định, nguồn cung đa dạng và đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, Alena Energy được xem là đối tác uy tín nhất hiện nay khi doanh nghiệp muốn đăng ký và mua I-REC tại Việt Nam.

6. Thị trường REC trên thế giới và Việt Nam

6.1 Thị trường chứng chỉ REC trên thế giới

Thị trường chứng chỉ năng lượng tái tạo (REC) toàn cầu đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, được thúc đẩy bởi nhu cầu năng lượng sạch và các chính sách khuyến khích từ chính phủ. Theo dự báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), quy mô thị trường REC có thể đạt tới 300 tỷ USD vào năm 2030.

• Khu vực dẫn đầu: Bắc Mỹ và châu Âu hiện chiếm tỷ trọng lớn nhất. Mỹ và Canada phát triển hệ thống REC riêng, trong khi EU vận hành cơ chế GO (Guarantee of Origin).
• Phân khúc theo loại năng lượng: REC năng lượng mặt trời giữ thị phần lớn nhất, tiếp theo là gió và thủy điện.
• Ứng dụng chính: đáp ứng yêu cầu tuân thủ, bù đắp phát thải carbon (Scope 2), và tham gia giao dịch năng lượng.
• Xu hướng nổi bật: gia tăng đầu tư vào năng lượng tái tạo, chính sách khuyến khích mạnh hơn, nhu cầu carbon offset ngày càng tăng, và sự mở rộng thị trường tại các nền kinh tế mới nổi.

Đặc biệt, I-REC (International Renewable Energy Certificate) đang trở thành chuẩn mực tại nhiều quốc gia. Tính đến 8/2023, đã có hơn 512,33 triệu I-REC được phát hành, tương ứng công suất 195,2 GW năng lượng tái tạo, với hơn 4.200 dự án tại 48 quốc gia được cấp chứng chỉ.

6.2 Thị trường chứng chỉ REC tại Việt Nam

Tại Việt Nam, thị trường REC/I-REC tuy còn mới nhưng tăng trưởng nhanh chóng cùng xu thế phát triển năng lượng xanh. Theo ước tính của Bộ Công Thương, quy mô thị trường REC Việt Nam có thể đạt 1 tỷ USD vào năm 2030.

• Cơ cấu loại hình: REC từ năng lượng mặt trời chiếm tỷ trọng cao nhất, tiếp theo là thủy điện và điện gió.
• Ứng dụng chính: phục vụ báo cáo ESG, đáp ứng yêu cầu tuân thủ và giao dịch năng lượng quốc tế.
• Quy mô dự án: Tính đến 10/2023, Việt Nam có 492 dự án được cấp chứng chỉ I-REC với tổng công suất hơn 8.000 MW, trong đó:
  • 353 dự án điện mặt trời
  • 124 dự án thủy điện
  • 15 dự án điện gió
• TIGR tại Việt Nam: hiện có 196 dự án với tổng công suất hơn 864 MW được cấp chứng chỉ TIGR, chủ yếu từ điện mặt trời.
• Đơn vị cấp phát: I-REC tại Việt Nam do I-REC Standard Foundation quản lý thông qua thực thể độc lập được ủy quyền.

Xu hướng trong những năm tới cho thấy nhu cầu I-REC tại Việt Nam sẽ tiếp tục tăng mạnh nhờ:

• Sự mở rộng nhanh của điện mặt trời và điện gió.
• Cam kết Net Zero 2050 của Chính phủ.
• Áp lực từ thị trường xuất khẩu, đặc biệt châu Âu và Mỹ, yêu cầu minh chứng tiêu thụ năng lượng tái tạo trong chuỗi cung ứng.

Có thể thấy, Việt Nam đang nổi lên như một thị trường I-REC tiềm năng tại châu Á, vừa góp phần thúc đẩy đầu tư vào năng lượng tái tạo, vừa mang lại cơ hội tài chính xanh cho các doanh nghiệp.

7. Phân biệt chứng chỉ I-REC và tín chỉ carbon

Trong chiến lược phát triển bền vững, nhiều doanh nghiệp thường nhầm lẫn giữa chứng chỉ năng lượng tái tạo (I-REC) và tín chỉ carbon. Thực tế, đây là hai công cụ khác nhau cả về bản chất, cách tạo ra và mục đích sử dụng.

• I-REC (International Renewable Energy Certificate): xác nhận nguồn gốc điện tái tạo đã được sản xuất và hòa lưới.
• Tín chỉ carbon (Carbon Credit): xác nhận lượng khí thải CO₂ hoặc khí nhà kính khác đã được cắt giảm hoặc loại bỏ khỏi bầu khí quyển.

Tóm lại: 

• I-REC giúp doanh nghiệp chứng minh tiêu thụ điện tái tạo, phù hợp cho các mục tiêu ESG và Net Zero (Scope 2).
• Tín chỉ carbon cho phép doanh nghiệp bù đắp phát thải trực tiếp, phù hợp với các nghĩa vụ pháp lý hoặc cam kết giảm phát thải toàn diện.

Nhìn chung, chứng chỉ năng lượng tái tạo I-REC không chỉ là công cụ minh bạch giúp doanh nghiệp chứng minh việc sử dụng điện sạch, mà còn là đòn bẩy quan trọng để nâng cao uy tín thương hiệu, đáp ứng tiêu chuẩn ESG quốc tế và đồng hành cùng chiến lược Net Zero. Trong bối cảnh thị trường REC toàn cầu và Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ, việc hiểu rõ bản chất, lợi ích và quy trình đăng ký I-REC sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong lộ trình phát triển bền vững.

Để nắm bắt cơ hội và tối ưu chi phí khi tham gia thị trường I-REC, doanh nghiệp nên hợp tác với các đối tác uy tín, được ủy quyền chính thức nhằm đảm bảo tính minh bạch, an toàn và hiệu quả trong giao dịch. Đây chính là bước đi thiết thực giúp doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế, mở rộng thị trường và đóng góp tích cực vào quá trình chuyển dịch năng lượng xanh toàn cầu.

>> Xem thêm: 

• Chứng chỉ NABERS là gì? Tiêu chuẩn, lợi ích và ứng dụng 
• Chứng chỉ CASBEE là gì? Tiêu chuẩn công trình xanh tại Nhật 
• Chứng nhận DGNB là gì? Tiêu chuẩn công trình xanh của Đức 
• Chứng chỉ HQE – Giải pháp công trình xanh bền vững tại Pháp 

8. FAQ – Câu hỏi thường gặp về chứng chỉ I-REC

8.1 Chứng chỉ I-REC có thời hạn bao lâu?

Mỗi I-REC được phát hành gắn liền với sản lượng 1 MWh điện tái tạo trong một khoảng thời gian cụ thể. Sau khi được sử dụng (redeemed/cancelled), chứng chỉ sẽ hết hiệu lực vĩnh viễn và không thể giao dịch lại.

8.2 Đăng ký chứng chỉ I-REC ở đâu?

Doanh nghiệp có thể đăng ký trực tiếp với I-REC Standard Foundation hoặc thông qua đơn vị đối tác được ủy quyền tại Việt Nam như Alena Energy, VNEEC. Quy trình yêu cầu hồ sơ kỹ thuật, xác minh sản lượng và thẩm định bởi bên thứ ba độc lập.

8.3 Doanh nghiệp vừa và nhỏ có cần I-REC không?

Mặc dù chứng chỉ I-REC không phải là yêu cầu bắt buộc, nhưng ngay cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) vẫn nên cân nhắc sở hữu. Việc có I-REC giúp doanh nghiệp nâng cao hình ảnh thương hiệu, thể hiện cam kết sử dụng năng lượng tái tạo, đồng thời đáp ứng yêu cầu từ các đối tác lớn trong chuỗi cung ứng ngày càng quan tâm đến tiêu chí bền vững.

Yến Loan

Nhà biên tập và sản xuất nội dung tại Maison Office.
Có hơn 3 năm kinh nghiệm sản xuất nội dung trong lĩnh vực bất động sản và nội thất văn phòng. Với hiểu biết và kiến thức của mình, tôi luôn cố gắng tạo ra những bài viết có tính chuyên môn cao, mang đến giá trị thông tin cho khách hàng.

maisonoffice.vn