Kiến trúc bền vững là gì? Tầm quan trọng của kiến trúc bền vững

Hiện nay, kiến trúc bền vững đang ngày càng phổ biến hơn trên thế giới cũng như ở Việt Nam và sẽ không chỉ là xu hướng mà còn là giải pháp bắt buộc trong tương lai.

1. Kiến trúc bền vững là gì?

Kiến trúc bền vững còn được gọi là kiến trúc xanh hay kiến trúc môi trường. Đây là thuật ngữ chung dùng chỉ những tòa nhà được thiết kế để hạn chế tác động của con người đối với môi trường tự nhiên.

Kiến trúc bền vững sẽ tiếp cận thân thiện với môi trường từ mọi khía cạnh từ quy trình lập kế hoạch và xây dựng. Và cả việc lựa chọn vật liệu xây dựng, thiết kế, thực hiện các hệ thống sưởi ấm, làm mát, hệ thống ống nước, chất thải và thông gió, và sự tích hợp của môi trường xây dựng vào cảnh quan thiên nhiên.

Ngoài ra, kiến trúc bền vững phải tạo điều kiện cho hoạt động bền vững trong suốt vòng đời của tòa nhà, bao gồm cả việc xử lý cuối cùng. Bên cạnh đó, nó vẫn phải đạt được các chức năng và có tính thẩm mỹ vượt trội, đồng thời vẫn có thể đáp ứng được hiệu quả sử dụng tài nguyên và năng lượng lâu dài.

2. Tại sao kiến trúc bền vững lại quan trọng?

Hiện nay, thế giới đang đứng trước 5 cuộc khủng hoảng lớn là: dân số, lương thực, năng lượng, tài nguyên và sinh thái. Năm cuộc khủng hoảng này đều liên quan chặt chẽ với môi trường và làm cho chất lượng cuộc sống của con người có nguy cơ suy giảm.

Từ đó, xuất hiện một khái niệm mới là khủng hoảng môi trường, đó chính là các suy thoái về chất lượng môi trường sống, đe dọa cuộc sống của con người.

Theo báo cáo Tình trạng Môi trường Toàn cầu của Liên hợp quốc năm 2017, các tòa nhà và công trình xây dựng chiếm hơn 35% mức sử dụng năng lượng trên toàn cầu và gần 40% lượng khí thải CO2 liên quan đến năng lượng.

Trong đó, việc xây dựng và vận hành các công trình, và cả quá trình chế tạo các vật liệu xây dựng theo thống kê của Hoa Kỳ chiếm tới gần 47,6%  trong tổng năng lượng tiêu thụ cả nước, và đóng góp 44,6% lượng khí thải nhà kính CO2 (theo thống kê năm 2012).

Tại các nước tiên tiến ở Châu Âu hay các nước đang và kém phát triển khác, tỉ lệ này cũng tương tự như vậy. Qua đó, chúng ta có thể thấy tác động của ngành kiến trúc và xây dựng đối với vấn đề khủng hoảng môi trường lớn như thế nào.

Tuy nhiên, đối với kiến trúc bền vững thì khác, các tòa nhà sẽ được thiết kế và xây dựng để giảm thiểu đáng kể những thiệt hại gây ra cho sức khỏe của cư dân và môi trường.

Một tòa nhà được thiết kế bền vững rất quan trọng vì nó sử dụng ít năng lượng và nước hơn trong thời gian dài và được xây dựng bằng ít vật liệu độc hại hơn.

Do đó, Khi thực hiện kiến trúc bền vững dù ở công trình mới hay cũ, đều có những lợi ích về môi trường, kinh tế và xã hội đi kèm.

3. Đặc điểm của kiến trúc bền vững

– Kiến trúc bền vững tập trung tổng thể vào giảm tác động của con người đối với môi trường.

– Kiến trúc bền vững sẽ sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, chẳng hạn như tấm pin mặt trời và hệ thống sưởi ấm, làm máy thông gió tự nhiên để tránh lãng phí tối thiểu các nguồn năng lượng có hại.

– Các tòa nhà được xây dựng theo kiến trúc bền vững sẽ kết hợp liền mạch và tích hợp kiến trúc vào cảnh quan xung quanh

– Thay thế các vật liệu thông thường như bê tông bằng các vật liệu thay thế bền vững. Chẳng hạn như bê tông làm bằng vôi và nước, các cây gai dầu, hoặc nhựa thông hay các loại nhựa sinh học sáng tạo làm từ tảo,…

– Kết hợp thực vật và thiên nhiên thông qua các bức tường sống, tháp dân cư phủ đầy cây và mái nhà xanh để giúp làm mát các tòa nhà hiện có và tạo môi trường sinh học lành mạnh cho con người.

– Những ngôi nhà nhỏ, căn hộ siêu nhỏ và các cấu trúc nhỏ khác giúp giải quyết nhu cầu về nhà ở bền vững hơn và sử dụng ít diện tích cũng như năng lượng hơn.

Xem thêm: Giải pháp tiết kiệm để có văn phòng “xanh”

4. Nguyên tắc thiết kế kiến trúc bền vững

Thiết kế kiến trúc bền vững cần đảm bảo 5 nguyên tắc sau đây để có thể đáp ứng được các chức năng của mình:

Nguyên tắc thứ nhất: Luôn đảm bảo cung cấp được nguồn năng lượng liên tục cho môi trường bên trong tòa nhà, mang lại cảm giác thoải mái, dễ chịu và lành mạnh cho sức khỏe của con người.

Nguyên tắc thứ hai: Đảm bảo sự cộng sinh với môi trường tự nhiên và tăng khả năng thích ứng với sự biến đổi khí hậu và các tác động tiêu cực từ thiên nhiên. Bên cạnh đó, giảm thiểu tối đa sự tác động của con người với  thiên nhiên sẽ làm ảnh hưởng đến sự cân bằng của hệ sinh thái.

Nguyên tắc thứ ba: Vận dụng hiệu quả sự phát triển của kỹ thuật công nghệ xanh trong lĩnh vực xây dựng. Hướng tới việc khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách hiệu quả, hợp lý, vừa khai thác vừa bảo vệ.

Nguyên tắc thứ tư: Đáp ứng và đảm bảo được sự hài hòa giữa môi trường nhân văn tự nhiên và cảnh quan các khu vực lân cận.

Nguyên tắc thứ năm: Bên cạnh những hiệu quả kinh tế trước mắt, thiết kế kiến trúc bền vững cần đảm bảo được hiệu quả sử dụng về lâu dài.

5. Lợi ích của kiến trúc bền vững

Bảo vệ môi trường: Thực hành kiến trúc bền vững là giảm tác động tiêu cực của việc xây dựng đối với môi trường bằng cách bảo vệ các hệ sinh thái và đa dạng sinh học hiện có. Đồng thời giảm lượng khí thải CO2.

Các kiến trúc sư và nhà xây dựng cần thực hiện cách tiếp cận đa chiều đối với các cân nhắc về môi trường trong suốt quá trình thiết kế và xây dựng để tối đa hóa những lợi ích này một cách tốt nhất.

Để đạt được điều này, chúng ta nên bảo vệ môi trường sống hiện tại, trồng cây xanh xung quanh địa điểm xây dựng mới và chọn sử dụng vật liệu bền vững để giảm lượng khí thải carbon của tòa nhà. Càng ngày, các kiến trúc sự càng áp dụng các nguyên tắc nhà thụ động vào các thiết kế của họ để đạt được kết quả tiết kiệm năng lượng nhất có thể.

Giảm lãng phí và sử dụng năng lượng: Một lợi ích khác của thiết kế bền vững là hạn chế sử dụng năng lượng và giảm chất thải. Ví dụ về điều này bao gồm giới thiệu các nguồn năng lượng mặt trời, tập trung hệ thống phân phối nước và sưởi ấm, và sử dụng vật liệu tái chế.

Các biện pháp như vậy dựa trên kiến thức rằng các nguồn tài nguyên thiên nhiên mà chúng ta có sẵn là hữu hạn. Đó là một cách tiếp cận tập trung vào tương lai, thể hiện sự tôn trọng đối với cả hàng tinh và chính chúng ta.

Cải thiện sức khỏe và phúc lợi của cư dân tòa nhà: Việc áp dụng các thực hành xây dựng bền vững cũng có thể cải thiện sức khỏe và hạnh phúc của cư dân. Nó chỉ ra rằng các tòa nhà lành mạnh thúc đẩy cuộc sống lành mạnh.

Bên cạnh đó, cư dân của các tòa nhà thân thiện với môi trường thường có sức khỏe tổng thể tốt hơn do chất lượng không khí và nước được cải thiện. Và những lợi ích của việc ở xung quanh các vật liệu tự nhiên, bền vững như gỗ được chứng nhận FSC đã được chứng minh là làm tăng cảm giác hạnh phúc.

Khi nói đến nội thất, các vật liệu kết nối chúng ta với thế giới tự nhiên là chìa khóa trong thiết kế bền vững. Vì vậy, đáng suy nghĩ về kết cấu tự nhiên như gỗ hạ, đá cẩm thạch, day và da.

Các màu vải phù hợp từ phạm vi chống ố của chúng tô bao gồm xanh rê, nâu đất, hồng tinh tế và đất nung. Tông màu nhẹ nhàng lấy cảm hứng từ tự nhiên sẽ giúp tạo ra không gian yên tĩnh, dễ chịu.

Nâng cao Kinh tế: giảm chi phí vận hành, nâng cao giá trị tài sản và lợi nhuận, cải thiện sản xuất, tối ưu hoá hiệu suất vòng đời kinh tế.

6. Các công trình kiến trúc bền vững ở Việt Nam

Nhận thức được tầm quan trọng và sự ảnh hưởng của sự phát triển bền vững, hiện nay trên thế giới đã có rất nhiều các công trình kiến trúc bền vững đã được xây dựng tại Việt Nam như:

Công trình kiến trúc xanh “House for trees” tại Hà Nội

Công trình “House for trees” của Kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa đã vượt qua hàng trăm công trình khác từ khắp nơi trên thế giới để giành chiến thắng duy nhất của giải thưởng kiến trúc danh giá AR house Awards 2014 tại Anh.

Công trình kiến trúc xanh “Nhà thiếu nhi Hồ Chí Minh”

Đây là dự án công trình do Thành đoàn thành phố Hồ Chí Minh làm nhà đầu tư. Công trình có phương án xây dựng độc đáo và đẹp mắt , mang hình dáng của chiếc thuyền vươn ra biển rộng lớn.

Công trình kiến trúc xanh “Tổ hợp Nhà Tre” tại Vĩnh Phúc

Năm 2014, tổ hợp Nhà Tre ở Vĩnh Phúc đã giành được huy chương vàng kiến trúc châu Á Hội kiến trúc sư châu Á trao tặng.

Công trình này sử dụng phương pháp lắp ráp khác biệt, và được thiết kế theo kiểu đối lập nhau, tạo không gian mở với không gian đóng, cấu trúc tre cong với cấu trúc tre thẳng, cấu trúc cân bằng với cấu trúc nhịp dài.

Công trình “Cư xá sinh viên Betania” tại Huế

“Betania – Cư xá sinh viên” tại thành phố Huế cũng là một công trình công cộng đáng quý, hội đủ yếu tố “xanh” – sử dụng tối đa yếu tố tự nhiên, nhân văn – dành cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, và bền vững – hài hòa với thiên nhiên.

Tóm lại, với các ảnh hưởng của biến đổi môi trường tự nhiên và khí hậu toàn cầu hiện nay, ngay từ bây giờ con người cần phải thay đổi quan niệm truyền thống, cộng thêm vào đó là phải có hành động cụ thể để phát triển bền vững.

Nhiệm vụ của chúng ta là phải đưa những thiết kế kiến trúc bền vững ngày càng phổ biến và trở thành xu hướng chung của tương lai.

Liên hệ Maison Office để được tư vấn tìm thuê các văn phòng với nhiều tòa nhà có xu hướng thiết kế sang trọng và thân thiện với môi trường tại thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội nhé!

Bùi Đức Huy

Nhà biên tập và quản lý đội ngũ sản xuất nội dung tại Maison Office.
Với hơn 05 năm kinh nghiệm tư vấn và biên tập nội dung sâu rộng trong lĩnh vực dịch vụ bất động sản và thiết kế nội thất. Chia sẻ thông tin giá trị đến khách hàng, đối tác và thu hút hàng triệu lượt xem.