Khôn lỏi là gì? Cách ứng xử và làm việc với người khôn lỏi

Trong cuộc sống và công việc bạn hay gặp những người luôn muốn đặt lợi ích cá nhân trên hết, thường dùng mọi thủ đoạn để đạt được mục tiêu của mình. Đây là biểu hiên của những người “khôn lỏi.” Vậy khôn lỏi là gì? Làm thế nào để đối phó với người khôn lỏi xung quanh chúng ta? Cùng Maison Office khám phá câu trả lời ngay trong bài viết sau đây.

Tìm hiểu thêm: DISC – Hệ thống đánh giá tính cách cá nhân

1. Khôn lỏi là gì?

Khôn lỏi là tính cách của người chỉ biết đến lợi ích trước mắt của bản thân, bất chất dùng mọi thủ đoạn để giành được quyền lợi về mình mà không cần quan tâm đến những người xung quanh. Người có hành vi khôn lỏi thường tìm cách tránh các quy tắc, luật lệ, hoặc sử dụng các chiêu trò để có được lợi thế so với người khác.

Đặc điểm của hành vi khôn lỏi:

• Lợi dụng kẽ hở: Người khôn lỏi thường tìm ra những lỗ hổng trong hệ thống hoặc quy tắc để đạt được lợi ích.
• Thiếu đạo đức: Hành vi khôn lỏi thường không tuân theo các chuẩn mực đạo đức hoặc tinh thần công bằng.
• Tránh trách nhiệm: Người khôn lỏi có xu hướng tránh trách nhiệm hoặc đổ lỗi cho người khác khi gặp vấn đề.
• Sử dụng mánh khóe: Họ thường sử dụng các chiêu trò hoặc mưu mẹo để đạt được mục đích của mình, thay vì dựa vào sự trung thực hoặc năng lực thực sự.
• Tìm lợi ích cá nhân: Mục tiêu chính của hành vi khôn lỏi là đạt được lợi ích cá nhân, bất kể hậu quả đối với người khác.

Ranh giới giữa khôn lỏi và thông minh rất gần, khiến nhiều người lầm tưởng. Thông minh và khôn lỏi đều liên quan đến khả năng giải quyết vấn đề, nhưng chúng khác nhau về đạo đức và phương thức thực hiện. Người thông minh sử dụng kiến thức và kỹ năng một cách trung thực và hiệu quả, tạo ra các giải pháp bền vững và tích cực. Trong khi đó, người khôn lỏi thường dùng mánh khóe hoặc lợi dụng kẽ hở để đạt lợi ích cá nhân, thường gây ra hậu quả tiêu cực và thiếu bền vững. Thông minh đem lại lòng tin và sự ngưỡng mộ, còn khôn lỏi có thể làm mất danh tiếng và gây hại cho các mối quan hệ.

Khái niệm khôn lỏi là gì

2. Biểu hiện nhận biết người khôn lỏi 

Trong cuộc sống, có nhiều người có tính cách “khôn lỏi,” và mỗi người có thể thể hiện sự “khôn lỏi” của họ qua những biểu hiện riêng. Vì vậy, để tránh bị lợi dụng và ảnh hưởng tiêu cực, chúng ta cần nhận biết các biểu hiện đặc trưng của họ và sử dụng các cách thức đối phó phù hợp và khôn ngoan.

2.1 Thích phóng đại và tự cao về bản thân

Những người khôn lỏi thường cho rằng bản thân giỏi giang và thông minh hơn người khác. Họ thường tỏ ra thiếu tôn trọng và coi thường những người xung quanh đồng thời thích phóng đại sự hiểu biết của bản thân.

Người khôn lỏi thường thích phóng đại và tự cao về bản thân

Mặc khác, những người khôn lỏi thường là những người có hiểu biết, trình độ và địa vị nhất định trong xã hội. Tuy nhiên, vì không biết cách ứng xử phù hợp với những người xung quanh nên họ thường mất đi nhiều bạn bè và cơ hội trong công việc và cuộc sống.

2.2 Hay giở trò hại người và gây chuyện bất chính

Người khôn lỏi luôn có nhiều mánh khóe để đạt được những mục đích mà họ muốn. Họ thường có suy nghĩ sẽ đi tắt đón đầu, không muốn bỏ nhiều công sức nhưng vẫn có thể đạt được sự thành công nào đó.

Người khôn lỏi thường giở trò hại người và gây chuyện bất chính

Thậm chí, có một số người khôn lỏi còn có ý định hãm hại, cạnh tranh không lành mạnh với đồng nghiệp, những người xung quanh để tranh giành lợi ích cho bản thân.

2.3 Tham lam và muốn mọi thứ thuộc về mình

Một trong những biểu hiện của người khôn lỏi là sự tham lam và muốn mọi thứ thuộc về mình. Tuy nhiên, thay vì tỏ ra tham lam trực tiếp và trực diện, họ thường sử dụng nhiều chiêu trò và công cụ để thu hút hoặc lôi kéo người khác. Cuối cùng, thông qua các biện pháp này, họ có khả năng đạt được những gì họ muốn, thường đi kèm với lợi ích cho chính họ.

Tham lam và muốn mọi thứ thuộc về mình là một trong những biểu hiện của người khôn lỏi

Sự mờ ám và không rõ ràng trong hành vi của những người khôn lỏi có thể gây ra sự không tin tưởng và hoài nghi từ phía người khác khi họ nhận ra bản thân đã bị lợi dụng hoặc thao túng. Điều này dẫn đến sự căng thẳng và mất niềm tin trong mối quan hệ và tương tác xã hội của người khôn lỏi và những người xung quanh họ.

2.4 Thiếu sự đồng cảm và tôn trọng người khác

Một số người khôn lỏi sẽ có biểu hiện thiếu sự đồng cảm và không tôn trọng những người xung quanh họ. Những người khôn lỏi có thể sẽ không chú ý lắng nghe ý kiến và cảm xúc của người khác.

Những người khôn lỏi thường không tôn trọng những người xung quanh 

Thay vào đó, người khôn lỏi có thể coi trọng ý kiến của mình hơn và áp đặt quan điểm của mình lên người khác, thay vì tôn trọng sự đa dạng của quan điểm và ý kiến.

Tìm hiểu thêm: Kỹ năng lắng nghe đồng cảm – giúp cải thiện mối quan hệ 

2.5 Thường xuyên nhờ vả người khác làm thay việc

Biểu hiện của người khôn lỏi thường bao gồm việc thường xuyên dựa vào sự giúp đỡ của người khác thay vì tự mình thực hiện công việc hoặc giải quyết vấn đề. Họ có khả năng nhận biết những người có kiến thức hoặc kỹ năng cần thiết và thường sẽ tìm cách tận dụng sự giúp đỡ của họ mà không phải làm công việc đó một cách độc lập.

Người khôn lỏi sẽ thường nhờ vả người khác để làm việc thay cho mình

Tuy sử dụng sự giúp đỡ của người khác có thể là một chiến lược thông minh trong một số trường hợp, nhưng khi nó trở thành một thói quen không cân nhắc và họ không đóng góp một phần công sức vào việc giải quyết vấn đề hoặc công việc, thì điều này có thể gây ra sự phụ thuộc quá mức và gây mất cân bằng trong mối quan hệ và tương tác xã hội.

Tìm hiểu thêm: Ambivert là gì? Dấu hiệu người vừa hướng nội vừa hướng ngoại

3. Tác hại của khôn lỏi

Việc khôn lỏi có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực đáng kể cho cả người thực hiện và những người xung quanh. Chọn lựa hành vi trung thực, công bằng và tôn trọng người khác là cách tốt nhất để xây dựng mối quan hệ và danh tiếng.

3.1 Mất lòng tin từ người khác

Khi mọi người nhận ra hành vi khôn lỏi, họ có xu hướng mất niềm tin vào người đó. Lòng tin là yếu tố quan trọng trong các mối quan hệ cá nhân và công việc, nên việc mất lòng tin có thể làm hỏng các mối quan hệ này.

3.2 Gây xung đột và mâu thuẫn

Hành vi khôn lỏi thường gây ra xung đột với những người bị lợi dụng hoặc bị ảnh hưởng tiêu cực, có thể dẫn đến căng thẳng và mâu thuẫn không cần thiết.

3.3 Ảnh hưởng đến danh tiếng

Khi hành vi khôn lỏi bị phát hiện, danh tiếng của người đó có thể bị tổn hại. Vấn đề này đặc biệt nghiêm trọng trong môi trường chuyên nghiệp, nơi danh tiếng có ảnh hưởng lớn đến cơ hội công việc và hợp tác.

3.4 Thiếu ổn định trong quan hệ

Các mối quan hệ dựa trên sự gian dối và lợi dụng thường không bền vững. Hành vi khôn lỏi có thể dẫn đến sự sụp đổ của các mối quan hệ quan trọng trong cuộc sống.

3.5 Tác động tiêu cực đến người khác

Khôn lỏi thường đi đôi với việc lợi dụng hoặc gây thiệt hại cho người khác. Nó không chỉ gây hại cho các mối quan hệ mà còn có thể làm tổn thương những người vô tội.

3.6 Gây ra môi trường tiêu cực

Trong một môi trường mà hành vi khôn lỏi được chấp nhận, những giá trị đạo đức và luân lý có thể bị tổn hại, tạo ra một môi trường làm việc hoặc xã hội không lành mạnh.

3.7 Tác hại cho chính người thực hiện

Dù khôn lỏi có thể mang lại lợi ích ngắn hạn, nhưng về lâu dài, nó có thể làm giảm khả năng phát triển kỹ năng và khả năng đối phó với thách thức một cách trung thực và tích cực.

4. Cách đối phó khi làm việc cùng người khôn lỏi 

Trong cuộc sống hàng ngày và trong môi trường làm việc, việc gặp và cộng tác với những người có tính cách khôn lỏi là điều không thể tránh khỏi. Do đó, trang bị những giải pháp đối phó với họ là vô cùng cần thiết để đảm bảo công việc luôn được hiệu quả.

4.1 Phân chia công việc cụ thể, rõ ràng

Người có tính cách khôn lỏi thường ưa chọn những công việc nhẹ nhàng và ít phải đảm trách trách nhiệm lớn. Thay vì đối mặt với những nhiệm vụ khó khăn và trách nhiệm lớn, họ thường trì hoãn và chuyển phần lớn công việc này cho người khác.

Để đối phó với người khôn lỏi bạn cần phân chia công việc cụ thể

Do đó, khi làm việc cùng những người khôn lỏi, bạn nên có sự phân chia công việc cụ thể và rõ ràng. Khi công việc được phân chia rõ ràng và mỗi người phải chịu trách nhiệm riêng biệt trong phần công việc của mình, họ sẽ không còn cơ hội để tránh trách nhiệm hay đẩy công việc cho người khác.

Trong trường hợp bạn không có quyền tự mình quyết định phân chia công việc, hãy tự tin và mạnh mẽ đề xuất ý kiến cho người quản lý. Một người lãnh đạo xuất sắc sẽ biết cách xử lý những tình huống như vậy và tạo ra sự công bằng trong công việc.

4.2 Học cách say “No” để tránh bị nhờ vả nhiều

Học cách nói “No” một cách lịch lãm và hiệu quả có thể giúp bạn duy trì sự cân bằng trong cuộc sống và công việc, tránh bị nhờ vả quá nhiều bởi những người khôn lỏi.

Bạn nên nói “Không” nếu bị người khôn lỏi nhờ vả quá nhiều 

Trong công việc, bạn nên xác định được đâu là những việc mà mỗi cần nhân cần làm và đâu là những việc bạn cần giúp đỡ. Điều này giúp bạn không bị lợi dụng bởi những người khôn lỏi nhưng vẫn đảm bảo được tốt công việc và hiệu quả của cả nhóm.

4.3 Trao đổi trực tiếp

Trong trường hợp, bạn đã áp dụng nhiều biện pháp khéo léo nhưng vẫn bị nhờ vả và hãm hại từ những người khôn lỏi thì cách tốt nhất là bạn nên trao đổi trực tiếp cùng họ.

Cách tốt nhất để đối phó với người khôn lỏi là trao đổi trực tiếp với họ 

Bạn cần cho những người khôn lỏi biết, bạn luôn quan sát và biết được mục đích của họ cũng như sự lười biếng, ác ý từ họ. Đồng thời đề nghị họ nên chấm dứt các hành động đó với mình và những người xung quanh.

Tuy nhiên, để tránh những xung đột không cần thiết, bạn nên trao đổi trò chuyện một cách tử tế và khéo léo để thể hiện được thái độ lịch sự cùng sự tôn trọng của bản thân với họ.

4.4 Giữ thái độ bình tĩnh, tự tin

Những người khôn lỏi thường thích nói xấu sau lưng người khác, thích dùng mánh khóe để chèn ép những người xung quanh nhằm đạt được lợi ích cá nhân. Điều này làm cho nhiều người cảm thấy khó chịu và mất đi sự bình tĩnh.

Để đối phó với người khôn lỏi bạn nên giữ thái độ bình tĩnh

Tuy nhiên, bạn nên giữ được sự tự tin cùng thái độ bình tĩnh mỗi khi tiếp xúc với những người khôn lỏi thay vì nóng nảy và đáp trả họ. Việc này sẽ giúp họ nhìn nhận lại bản thân và đôi khi cảm thấy có lỗi mỗi khi đối diện với bạn.

Bạn có biết: 12 cách giúp bạn loại bỏ căng thẳng trong công ty

4.5 Đặt giới hạn và bảo vệ lợi ích bản thân

Trong cuộc sống và công việc, chúng ta thường gặp phải những người khôn lỏi có khả năng thuyết phục và lôi kéo. Tuy nhiên, để bảo vệ lợi ích bản thân và duy trì sự cân bằng, việc đặt giới hạn là cần thiết.

Bạn cần đặt giới hạn và bảo vệ lợi ích bản thân trước những người khôn lỏi 

Bằng cách xác định rõ những gì chúng ta có thể và không thể làm, chúng ta tránh được việc bị áp lực hoặc lợi dụng quá mức. Điều này giúp bảo vệ tâm trí, thời gian, và năng lượng của chúng ta để tập trung vào những mục tiêu và nhiệm vụ quan trọng hơn trong cuộc sống.

4.6 Tránh tham gia vào các cuộc cạnh tranh không lành mạnh

Tránh tham gia vào các cuộc cạnh tranh không lành mạnh là một phần quan trọng trong việc đối phó với những người khôn lỏi. Những cuộc cạnh tranh không lành mạnh có thể tạo ra sự căng thẳng, gây hủy hoại mối quan hệ, và đẩy chúng ta vào tình huống không mong muốn.

Tránh tham gia vào các cuộc tranh cãi với người khôn lỏi 

Thay vì mải mê so sánh và cạnh tranh, chúng ta nên tập trung vào việc phát triển bản thân, học hỏi từ người khác và xây dựng mối quan hệ tích cực để đạt được sự thành công và hạnh phúc trong cuộc sống.

5. So sánh khôn khéo, khôn ngoan và khôn lỏi 

Nói một cách dễ hiểu khôn khéo thường là người linh hoạt và khéo léo trong việc tận dụng cơ hội. Khôn ngoan thường là người sáng suốt, tập trung vào lợi ích lâu dài và đạo đức. Trong khi đó, khôn lỏi tập trung vào lợi ích ngay lập tức và thường sử dụng các phương tiện không đạo đức để đạt được mục tiêu cá nhân.

Như vậy, chúng ta đã tìm hiểu xong về khái niệm “khôn lỏi là gì” cũng như cách đối phó với người khôn lỏi trong môi trường làm việc. Mong rằng bài viết này giúp bạn có đủ kiến thức nhận dạng được những người khôn lỏi xung quanh mình và đưa ra được cách ứng xử khôn khéo nhằm mang đến hiệu quả công việc tốt nhất.

Bùi Đức Huy

Nhà biên tập và quản lý đội ngũ sản xuất nội dung tại Maison Office.
Với hơn 05 năm kinh nghiệm tư vấn và biên tập nội dung sâu rộng trong lĩnh vực dịch vụ bất động sản và thiết kế nội thất. Chia sẻ thông tin giá trị đến khách hàng, đối tác và thu hút hàng triệu lượt xem.